چه زمانی استخاره لازم است؟

[Jim.m]

درباره استخاره‌هایی که امروز مرسوم است هرگز مطلب آن طور نیست که در سؤال تصوّر شده است -انسان مقدّرات خود را به دست تسبیح بسپارد- بلکه لازم است پیش از استخاره نکاتی در نظر گرفته شود .

پرسمان: چگونه ممکن است انسان مقدّرات و سرنوشت خود را به دست استخاره بسپارد و با تفأل به قرآن و یا دانه‌های تسبیح تکلیف خود را تعیین کند؟

پاسخ:اولاً، «استخاره» در لغت به معنی «طلب خیر از خداوند کردن» است؛ خداوندی که جهان آفرینش در قبضه قدرت اوست، آفریدگاری که سرنوشت تمام موجودات جهان از او سرچشمه می‌گیرد و می‌تواند بنده خود را به نیکی‌ها رهبری نماید.

معنی این نوع استخاره این است: هنگامی که انسان می‌خواهد کاری را انجام دهد لازم است با نهایت دقّت و توجّه، تمام مقدّمات کار را تا آنجا که ممکن است فراهم سازد و از آنچه موجب ضرر و زیان است بپرهیزد، سپس از صمیم قلب از خداوند بخواهد او را در این راه موفّق کند و نفع و خیر نصیب او سازد. خلاصه اینکه، وقتی انسان دست به یک کار بزرگ می‌زند و سرانجام کار روشن نیست، پس از انجام کارهای لازم که در پیشرفت او دخالت دارد، باید در این حال خدا را بخواند و از او بطلبد که وی را در این کار از هر نظر پیروز گرداند و او را در رسیدن به مقصود رهنمون گردد.

این همان استخاره به معنی «طلب خیر از خدا کردن» است که روایات صحیح و معتبری دارد. این نوع استخاره نه احتیاج به قرآن دارد و نه تسبیح، بلکه یک توجّه باطنی است که انسان می‌تواند هر روز ده‌ها مرتبه آن را انجام دهد.

در روایات می‌خوانیم: «مَا إسْتَخَاراللّهَ عَبْد مُؤمِنُ الإخَار اللّهُ لَهُ؛ هیچ بنده باایمانی از خداوند طلب خیر نکرد، مگر اینکه خداوند خیر را برای او فراهم ساخت!».نتیجه این‌گونه استخاره این نیست که انسان تردید خود را به وسیله استخاره رفع کند، بلکه غرض از آن این است که پس از انجام تدابیر صحیح، از خداوند خیر و نفع بخواهد و ناگفته پیداست هیچ موحّدی نمی‌تواند تأثیر خواست و کمک خداوند را در هیچ امری انکار کند و در وسعت قدرت او شکّ و تردید نماید. این توجّه، به انسان با ایمان نیرو و توان می‌بخشد که در برابر مشکلات کارها ایستادگی کند و با تکیه کردن به نیروی لایزال الهی پیش رود.

ثانیاً: درباره استخاره‌هایی که امروز مرسوم است هرگز مطلب آن طور نیست که در سؤال تصوّر شده است -انسان مقدّرات خود را به دست تسبیح بسپارد- بلکه لازم است پیش از استخاره جهات زیر در نظر گرفته شود:

1- استمداد از عقل و فکر: خداوند بر بندگان منّت گذارده و آن‌ها را با نیروی عقل مجهّز ساخته است. عقل می‌تواند در بسیاری از موارد سرانجام کار را از نظر سود و زیان روشن سازد و تشخیص دهد کدام یک از انجام و ترک، مصلحت است؛ در این موارد هرگز استخاره به تسبیح و قرآن مورد ندارد.

2- مشورت با افراد مطّلع: اسلام به قدری به مسئلةن مشورت اهمّیّت داده که آن را از علائم ایمان دانسته است. قرآن مجید می‌فرماید: «وَاَمْرُهُمْ شُوری بَیْنَهُمْ؛ و کارهایشان به صورت مشورت در میان آن‌هاست».(سوره شوری، آیه 38) و نیز خداوند به پیامبر خود دستور می‌دهد که در کارهای مهم با یاران خود مشورت کند: «وَشاوِرْهُمْ فِی الاَمْرِ؛ با آنان مشورت کن!» . (سوره آل‌عمران، آیه 159) در این صورت هرگاه نظر قاطعی از افراد باتجربه در کاری ابراز گردید، دیگر موردی برای استخاره باقی نمی‌ماند.

امّا در صورتی که ابهام کار از طریق عقل خود انسان و از راه مشورت گشوده نشد و مطلب ابهام و پیچیدگی پیدا کرد، در این موقع انسان در حالت تحیّر و تردید فرو می‌رود و یک حال بلاتکلیفی، توأم با ناراحتی برای او پدید می‌آید.

نخستین فایده استخاره با قرآن یا تسبیح در این موقع این است که آن حالت تحیّر را از بین می‌برد و انسان را از تردید و دودلی رنج دهنده‌ای راحت می‌کند دیگر اینکه، معنای استخاره در این هنگام این است که از خداوند می‌خواهد خیر و صلاح او را از این راه نشان دهد. اکنون که بنده‌اش تمام درها را به روی خود بسته دیده است از صمیم قلب و با خلوص تمام از پروردگار خود می‌خواهد او را از این راه به آنچه صلاح در آن است -اعم از فعل و ترک- راهنمایی بفرماید.

مسلّماً توجّه به خدا توأم با خلوص نیّت در این حالت مؤثّر است. چه مانعی دارد که خداوند از این راه خیر و صلاح او را نشان دهد؟فرض کنیم این شخص متحیّر استخاره نکند آیا می‌تواند خود را از یکی از فعل و ترک بازدارد؟ به طور مسلّم نه، بالاخره در این موقع یا آن کار مورد نظر را انجام می‌دهد، یا انجام نمی‌دهد. چه بهتر که در این حالت، در انتخاب یکی از دو طرف، توجّهی قلبی به خدا پیدا کند و از او بخواهد که آنچه مصلحت است برای او از طریق استخاره معیّن فرماید. مسلّماً به هنگام انتخاب آن -از این راه- با قاطعیّت و اطمینان بیشتری به راه خود ادامه می‌دهد و آن نیز در پیروزی او مؤثّر است.

منبع: روزگار نو

[photojournalist]

---

حقایقی از استخاره
سیدحمیدهاشمی: اگر کسی استخاره کند برای خودکشی وجواب خوب بود آیا باید خودش را بکشد؟ یااستخاره کند که فلان کار مفسده و خلاف عرف وعفت را انجام بدهد،اگر خوب بود باید انجام بدهد !!؟
استخاره،طلب خیر و به جویی از خداوند است
یعنی پیش آمدن حالتی مضطرگونه برای انسان که در انتخاب بهترین گزینه در سر دوراهی مانده باشد.
درچنین شرایطی است که انسان میتواند باذات اقدس باریتعالی به مشورت بنشیند وبراساس آیه 44 سوره مومن
افوض امری الی الله، ان الله بصیر بالعباد
خداوندرامشاورامین خوددرانتخاب بهترین راه قراردهد.
استخاره را به طرق مختلفی انجام میدهند که انواع آن درکتاب مفاتیح الجنان مرحوم قمی نوشته شده است ومیتوان برای آگاهی بیشتر به آن مراجعه و مطالعه نمود.
البته غالب صاحبان استخاره، به منظور تسهیل در درک معانی و انتقال دقیق تر پیام، استخاره راباقرآن کریم انجام میدهند.
امادراستخاره نکاتی مترتب است که لازم است بدان توجه جدی شود.
1_ آیات بسیار زیادی در قرآن کریم آمده است که دلالت بر اندیشه و تعقل دارد.و نیز بشر را دلالت میدهد بر اینکه در امور خویش با اهل عقل وخرد مشورت نماید.لذا بدیهی است که شایسته است در امور مضطر زندگی باصاحبان عقل و اندیشه مشورت شود.واگر نتیجه مشخص ومعقولانه ای حاصل نشداستخاره شود.
2_ استخاره باید زمانی انجام شود که انسان در حالتی باشد که درمقام تسلیم برای دریافت پاسخ قرار گرفته باشد. یعنی اگر ازطریق استخاره بر انجام کاری ترغیب وراهنمایی شدیا نهی از انجام آن کارشد،نتیجه را بپذیرد.
3_ شایسته نیست برای یک نیت دوباراستخاره انجام شود وموکدا توصیه شده است از این کارپرهیز شود.مگر در مواقعی که شرایط تغییر کرده باشد.یعنی در زمان استخاره اول شرایط عمومی حاکم بر نیت، متفاوت با شرایط عمومی مرحله بعدی همان نیت موردنظراستخاره باشد.
4_ در نیت استخاره همیشه جنبه مثبت در نظر گرفته شود.مثلا طلب خیر و صلاح خداوندراخواستن بررفتن به فلان سفر یا معامله و خریدن فلان کالا یا ملک و یا انجام فلان کار.بهتر است از درنظرقراردادن وجه منفی کار پرهیز شود.
5_ بدیهی است استخاره بر فعل حرام وگناه، اساسا اشکال دارد. کمااینکه عده ای از منتقدان استخاره بر این باور هستند که اگر کسی استخاره کند برای خودکشی واگر جواب خوب بود آیا باید خودش را بکشد؟ یااستخاره کند که فلان کار مفسده و خلاف عرف وعفت را انجام بدهدواگر خوب بود باید انجام بدهد !!؟
پاسخ شفاف است که ذات نیت و این قبیل سوالهاونیت ها محل ایراد است .چگونه میشود که کسی به استخاره وراهنمایی خداوند اعتقاد داشته باشد اما به حرام بودن وموارد نهی شده خداوند اعتقاد نداشته باشد؟
6_ بهتر است هرکسی خودش استخاره را طلب کند اما اگر کسی هم به نیابت فرددیگری و براساس نیت موردنظر و برحسب تقاضا وخواسته آن فرد استخاره بگیرد مانعی ندارد.
7_ شخص استخاره کننده باید آراسته به تقوای الهی ورعایت حد وحدودات شرعی واخلاقی باشد والبته که درمسیرتهذیب نفس کوشا باشد .وبرهمین اساس است که عده ای هستند که صاحب استخاره هستند و به طرقی این اجازه به آنان داده شده است که برای دیگران استخاره بگیرند. کمااینکه مرحوم آیت الله کشمیری و مرحوم آیت الله زنجانی از جمله کسانی بودند که صاحب استخاره بودند واجازه این اقدام راداشتندوهم اکنون هم هستند کسانی که جزو صاحبان استخاره محسوب میشوند که نقل این موضوع درمجال این سطور نمیگنجد.
8_ باید توجه داشت که شرایط دیگری از قبیل بهترین ساعات استخاره و... درهمان کتاب مفاتیح الجنان نوشته شده است که خواندن آن قابل توصیه است.
درخاتمه ذکر این نکته ضروری است که انسان باید همیشه ایام و ساعات زندگی خویش درنیل تقرب به خداوند متعال طلب خیر و سعادت داشته باشدو با دست آویختن به ادعیه و کتاب کلام الله مجید در این مهم کوشا باشد.

شایان ذکراست که پیش ازاین گزارشی که بی ارتباط با همین موضوع نیست باعنوان "کشف چیست؟مشاهده،کدام است؟" درسایت خبری تحلیلی قدس آنلاین منتشرشده است که قابل مطالعه است.